Trâu không phải là một loài vật phổ biến ở Nhật Bản. Tuy nhiên, hình ảnh trâu cũng xuất hiện trong các tác phẩm văn học nghệ thuật của nước này. Truyện dân gian về con trâu thông thái biết nói tiếng người của người dân Okinawa – quân đảo phía Nam Nhật Bản – là một trong những tác phẩm như vậy.
Có một anh nông dân
Trên hành trình du ngoạn
Đến Okinawa
Quần đảo của nước Nhật
Ở miền Nam xa xôi
Trong lúc đang ngồi nghỉ
Dưới chân một quả đồi
Anh bỗng nghe ai nói
Dù quanh đó không người
À mà anh có thấy
Gần đó dưới gốc cây
Con trâu già bị cột
Anh thấy thương nó quá
Bèn đến cởi thừng ra
Rồi hỏi đùa: “Hồi nãy
Phải mi nói với ta?
Con trâu – thật là lạ
Đáp rằng “Vâng đúng rồi”
Xin ông nhận ở tôi
Lời cảm ơn vì đã
Giữ mạng sống cho tôi
Nếu ông có cần gì
Tôi sẵn sàng báo đáp
Rồi con trâu kể lại
Chủ cũ ở Maeda
Là một người giàu có
Khi thấy trâu đã già
Nuôi chỉ thêm tốn cỏ
Nên đưa trâu vào rừng
Để đói cho đến chết!
Nay trâu muốn trả ơn
Cho người đã cứu mạng
Bằng cách quay về làng
Và sẽ ra lời thách
Với chủ cũ của trâu
Rằng trâu này có thể
Nói tiếng người miễn chê
Ông chủ cũ nghe thế
Ôm bụng cười ha ha
Làm gì có chuyện đó
Người đừng có lừa ta
Nếu mà nó nói được
Ta mất cả gia tài
Bằng không ngươi sẽ phải
Làm không công cho ta
Suốt cuộc đời còn lại
Cuộc thách đố diễn ra
Giữa bàn dân thiên hạ
Anh nông dân bắt đầu
Thì thầm vào tai trâu
“Nào bây giờ hãy nói,
Như đã nói với ta”!
Nhưng mà đã xảy ra
Một điều thật là lạ
Con trâu như hóa đá
Không phát ra tiếng nào
Chỉ đứng nhìn im lặng
Anh nông dân hốt hoảng
Cầu xin “Hãy nói đi”
Nếu không ta thua cuộc
So với chết khác chi”.
Rồi anh ta bật khóc
Trâu vẫn im như thóc
Cả đám đông hiếu kỳ
Phá lên cười ha hả
“Trâu nói tiếng người ư?
Ông kia điên rồi hử?
Lão nhà giàu đắc thắng
Nhảy nhót và reo hò…
Bỗng… tiếng cười tắt lặng
Con trâu cất tiếng người
“Được rồi ta sẽ nói?!
Nhưng ta đây không muốn
Nhìn thấy lũ người kia
Một đám người phản bội
Nhất là ông chủ cũ
Độc ác và xấu xa
Hãy lấy tấm vải lớn
Che cho khuất mắt ta”.
Sau đó trâu bắt đầu
Nói thật là rành rọt
Đêm ngày làm quần quật
Giúp ông chủ làm giàu
Vậy mà khi ốm đâu
Lúc về già, lão ấy
Lại đem buộc trong rừng
Để cho mà chết đói”
Mọi người nghe trâu nói
Ra phán quyết rõ ràng
Người nông dân đã thắng
Anh được cả gia tài
Của chủ cũ để lại
Trở thành người giàu sang
Tận hưởng cảnh an nhàn
Cùng trâu già thông thái
Rồi đến một ngày nọ
Trâu già bỗng phán rằng
Chỉ sau ít ngày nữa
Một đại dịch tràn qua
Giết hết người trên đảo
Muốn tránh được tai ương
Chỉ có một con đường
Làm theo ta mách bảo
Ta không phải trâu thường
Mà là người kiếp trước
Các người hãy làm lễ
Shimakurashi
Đó là lễ hiến tế
Tạ tội với thần linh
Ta chính là vật tế
Các người chớ ngại ngùng
Đem ta ra làm thịt
Rồi hãy ăn bằng hết
Máu thịt xương da ta
Cách đó cũng chính là
Giúp cho ta hóa kiếp
Được trở lại làm người
Sẽ có một dấu vết
Trên ngực bé sơ sinh
Chính là sừng trâu đó”.
Dân làng dù hoảng sợ
Đành lòng phải làm theo
Quả vậy đúng như lời
Của trâu già thông thái
Dịch bệnh đến rất nhanh
Nhưng những người dân lành
Đã bảo toàn mạng sống
Rồi tháng ngày cứ dần trôi
Bỗng một hôm có người
Từ nơi xa tìm đến
Một cô gái xinh tươi
Dịu dàng và đáng mến
Cô hỏi anh nông dân
Liệu rằng cô có thể
Ở lại đây một đêm
Anh nông dân nói trước
Rằng anh còn độc thân
Nếu cô gái ngủ lại
Sẽ xảy ra điều ấy
Quả đúng là như vậy
Điều ấy đã xảy ra
Ngày hôm sau rất sớm
Cô gái rời khỏi nhà
Rồi đi đâu không rõ
Hơn một năm sau đó
Cô quay trở lại làng
Mang theo một đứa trẻ
Anh nông dân ngỡ ngàng
Khi thấy trên ngực bé
Vết bớt hình chiếc sừng
Đúng như trâu già nói
Cô gái kia cất lời;
“Nó là con anh đấy”
Thế là một đám cưới
Được tổ chức linh đình
Anh nông dân lấy được
Một cô vợ rất xinh
Lại có ngay em bé
Là con trai đầu lòng
Họ sống rất hạnh phúc
Đến đầu bạc răng long
LVM – Theo https://www.ryukyulife.com/2015/07/okinawan-folktale-wise-old-water-buffalo.html
vj593l