Bài hát: Con trâu sắt

Bài hát: Con trâu sắt: Bài hát Con trâu sắt do nhạc sĩ quân đội Trần Chương (phu quân cũ của NSND Tường Vi) sáng tác. Nhạc sĩ Trần Chương sinh ngày 21 tháng 2 năm 1936. Quê tại xã Ninh Sơn, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình.

Từ năm 1945-1954, Trần Chương đã là bộ đội tình nguyện Quân khu Hạ Lào – Đông Bắc Campuchia. Sau đó công tác ở các Đoàn Văn công Sư đoàn 335, Quân khu Tây Bắc, Phòng Văn nghệ Quân đội. Năm 1958, theo học lớp hợp xướng do chuyên gia Triều Tiên giảng dạy. Năm 1961, học lớp Trung cấp Sáng tác Âm nhạc ngắn hạn của Bộ Văn hóa. Năm 1983, tham gia tổ nghiên cứu sáng tác nghệ thuật Tổng cục Chính trị. Năm 1978, về Đoàn Văn công Tổng cục Chính trị. Năm 1986, học Đại học Sáng tác Nhạc viện Hà Nội. Năm 1989, nghỉ hưu.

Là một người lính, Trần Chương đã qua nhiều chiến trường. Có những ca khúc anh sáng tác ngay sau những trận đánh, những chiến công, đã góp phần làm nức lòng chiến sĩ. Trong hoàn cảnh chiến tranh, nhiều bài hát của anh tuy không được in ấn, nhưng đã được biểu diễn ở nhiều nơi phục vụ đồng bào, chiến sĩ kể cả trên đất nước bạn Lào và Campuchia, gây được tiếng vang như:

Hành khúc Tình nguyện quân, Tiếng súng vọng về, Chiến thắng miền Tây…

Thiên về ca khúc, nhưng trong quá trình công tác, do yêu cầu của Đoàn, anh viết một số tác phẩm nhạc múa, ca kịch, ca cảnh. Ngoài ra, anh có tổ khúc 7 bài dân ca Thái soạn cho piano (suite piano), được Nhạc viện Hà Nội lấy làm tài liệu giảng dạy.

Ca khúc của anh được các Đoàn Văn công trong và ngoài quân đội của ta và Lào dàn dựng, biểu diễn, phát trên sóng phát thanh, truyền hình và in ấn như:

Ta đi giữ đẹp biên thùy, Tây Bắc quê hương ta, Nghe lệnh truyền Trường Sơn nổi bão táp, Hát mừng Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Nam Lào rực rỡ chiến công, Thủ đô ta quyết thắng, Tình sâu hơn nước Hồng Hà – Cửu Long,

Hợp xướng: Thuyền vượt thác, Đường Trường Sơn giục bước ta đi, Đảng quang vinh, Bong bóng của em, Về An Giang…

Đã được tặng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huân chương Quân công hạng Ba.

Ca khúc Con trâu sắt được ông sáng tác năm 1958 đã giành được Giải Nhất Hội Nhạc sĩ Việt Nam năm 1960 và được đưa vào chương trình Bài ca đi cùng năm tháng.

Trong số các ca sĩ trình bày bài hát này, cặp song ca nữ Tuyết Thanh – Thúy Lan đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng thính giả. Nghe bài hát này nhiều thính giả của Bài ca đi cùng năm tháng đã để lại những bình luận rất cảm động.

Bạn Nguyen Viet Thach nhận xét: Trong 3 bản trình bày bài “Con trâu sắt” ở trang nhạc này, tôi thích nhất bản này. Tuy kỹ thuật của tốp ca đoàn văn công Tây Bắc ở đây không có gì nổi trội nhưng cảm xúc thật trong trẻo,thể hiện được đúng cái ngỡ ngàng của các cô gái Tây Bắc lần đầu được trông thấy “con trâu sắt”. Đàn accordeon đệm ở đây cũng rất hay. Bản trình bày này mang đậm dấu ấn của cái thời mà bài hát mới ra đời.

Bạn Lão nông thì nhận xét: Bản thu đầu tiên tại VOV ca khúc này đã sống nhiều thập kỉ trong kí ức một lớp người là của tốp nữ đoàn văn công Quân khu Tây Bắc (tiền thân của đoàn nghệ thuật QK 2 hiện nay). Tốp nữ ấy không hề giả giọng dân tộc vì thực sự đa số họ là những cô văn công người miền núi thật, nói tiếng Kinh còn chưa chuẩn. Nhưng, họ hát thật truyền cảm, thật giản dị và đúng với hình ảnh của các thiếu nữ vùng cao hồn nhiên, ngỡ ngàng trước cái “con trâu sắt” hiện đại cùng anh bộ đội miền xuôi – “chàng trai xinh” …đang lái máy cày. Chắc phải có lí do để tác giả, nhạc sĩ Trần Chương (phu quân cũ của NSND Tường Vi) dàn dựng cho tốp nữ miền sơn cước ấy chứ không phải tốp nữ TCCT hùng mạnh nhất quân đội thời ấy thu thanh bài này. Có lẽ vì cái chất mộc mạc, dung dị mà chan chứa tình của các cô văn công miền núi. Khác với đoàn văn công Quân khu Việt Bắc khá mạnh với những giọng ca rực rỡ như Lê Hằng, Thúy Hà, những thiếu nữ Hà Nội gốc lên bổ sung lực lượng, đoàn VCQKTB rất khiêm tốn về nhân lực, hầu như không có ngôi sao cỡ quốc gia nào. Nhưng chỉ bằng Con Trâu Sắt, với những giọng hát trẻ trung, ngồ ngộ cùng tiếng đàn phong cầm dìu dặt, thiết tha như uốn quanh nương đồi ấy, nhiều người sẽ mãi không thẻ quên…

Lời bài hát

1-
Dừng chân giữa đồi giữa nương đèo
Chợt nghe máy rộ dưới nương reo
Nhìn xuống ngỡ ngàng
Ô hay, cái gì băng ngàn lưỡi cày tung đất
Ô ô, ô ồ…
Đúng rồi, đây đúng máy cày rồi.
Ô con trâu sắt chị em ơi
Quê nhà ta có máy cày rồi
Bao năm lòng mong đợi chờ
Nay đồng quê ta máy đã reo…
Mau mau lại xem chị em ơi
Máy cày đang xới luống cày kìa
Bên nương rừng xanh reo cười
Với mùi hương thơm đất quê ta.

2-
Pì noong lé ỉnh noóng ơi !
Rừng hoang biến thành đồng lúa xanh
Tây Bắc thanh bình yên vui
Nông trường lúa mọc
Máy cày vang reo.
Ô ô, ô ồ…
Máy cày vang khắp bao bản mường.
Hoan hô trâu sắt chị em ơi
Nó cày nó kéo nó gầm gầm
Như đang cười reo một mình
Vui mừng chào đón chốn quê ta.
Trên lưng lại có chàng trai xinh
Mũ vàng sao sáng vẫn ngời ngời
Trông xem kìa anh bộ đội
Nay trở về đây lái máy cày.
Hầy dô, hây dô, hây dô…
Em yêu nhiều nhiều lắm đấy
Bộ đội ơi…