Mỗi độ tết đến xuân về, người đồng bào vùng núi Langbiang ở Lạc Dương (Lâm Đồng) lại cùng nhau vào rừng tìm lại đàn Rơpu “Prây” (trâu “rừng”) mang chúng về ăn tết.
Sau lễ ông Công, ông Táo 23 tháng Chạp, anh Cil Phlit (30 tuổi, dân tộc Lạch, ngụ thị trấn Lạc Dương, huyện Lạc Dương, Lâm Đồng) lại khăn gói vào rừng tìm lại đàn trâu.
Chàng thanh niên này cho biết, đàn trâu của gia đình có khoảng 20 con lớn nhỏ và đây cơ nghiệp của gia đình. Anh chia sẻ: “Đàn trâu được cha mẹ mình nuôi từ hơn 20 năm trước và cứ thả vào rừng cho chúng tự sinh sôi, nảy nở. Lâu lâu cả nhà lại vào tìm chúng, đưa chúng về và chọn những con to bán cho thương lái”. Nói đoạn, anh Cil Phlit bước về khoảng đồi thông mênh mông bên hồ Đan Kia ở xã Lát (Lạc Dương) rồi vừa đi, vừa cất tiếng gọi “cục cục! cục cục!”.
Đang rảo bước trên đồi, anh Cil Phlit bắt gặp một người dân cũng đang đi tìm lại đàn bò của mình. Sau cuộc hỏi han thông tin, anh Cil Phlit cất tiếng: “Anh có mang theo muối không? Cho tôi xin một ít! Hôm nay quên đem muối nên chẳng có gì để dẫn dụ trâu”.
Đặt chân lên bãi cỏ như thảo nguyên, anh Cil Phlit mừng rỡ nói: “Rơpu đây rồi. Đàn trâu nhà mình đây rồi”.
Những chú Rơpu ăn cỏ, nếm sương ở rừng suốt nhiều tháng trời nên khi thấy chủ nhân, chúng cũng tỏ vẻ cảnh giác và “lên mặt” hung dữ. “Lâu ngày quá rồi, nếu mình không tìm lại nó, nó sẽ trở thành Rơpu prây (trâu rừng) đấy”, thanh niên 30 tuổi thổ lộ.
Để tiếp cận đàn trâu của gia đình, anh Cil Phlit lần lần tiến lại gần để làm quen. Theo nông dân này, trước khi đi, anh đã cẩn thận dùng một ít phân trâu bôi lên quần áo của mình để trâu cảm nhận và dễ gần.
Phải mất nhiều giờ, chủ đàn trâu mới có thể tiến lại gần đàn gia súc của mình.
“Trâu thả vào rừng là truyền thống của các cộng đồng người dân tộc thiểu số ở vùng núi Langbiang. Ở trong rừng, chúng tự tìm thức ăn, nước uống và cứ thế sinh sôi, nảy nở, ít khi xảy ra dịch bệnh. Có lần vào thăm lại thấy đàn có thêm mấy chú nghé con. Vui lắm!”, anh Cil Phlit chia sẻ và cho biết thêm, khoảng 8 năm trước, một số con trong đàn trâu của gia đình bị bệnh tụ huyết trùng và chết. Cũng có năm gia đình xảy ra tranh chấp với trâu hàng xóm vì Rơpu lạc đàn và phải nhờ đến sự phân giải của cơ quan chính quyền.
Sau nhiều giờ làm quen, cuối cùng, anh Cil Phlit cũng tiếp cận được đàn trâu của gia đình. Trong nhiều trường hợp, chủ trâu phải sử dụng muối để dẫn dụ, đưa trâu trở về chuồng.
Đàn Rơpu đã chịu nghe lời và nông dân 30 tuổi đưa cơ nghiệp của mình về lại với gia đình. Anh cho biết, trâu được thả trong rừng nên thịt ngon, thương lái thường tìm mua với giá cao. Với đàn trâu gần 20 con, gia đình anh sẽ chọn một số trâu béo để bán. Còn lại, ra năm gia đình sẽ thả chúng lại rừng để tiếp tục tự sinh, tự dưỡng.